Oud-Romeins Marmer Hoofd van Generaal Drusus de Jongere.

Hoofd van Generaal Drusus de Jongere.

Oud Romeins, midden van de regeerperiode van keizer Tiberius, circa 22 - 37 n.Chr.

Marmer.

24 cm hoogte zonder standaard.

Inclusief metalen standaard.

Voorwaarde: Goede algemene conditie, met blauwe plekken aan de rechterbovenkant van het oog, een schaafwond op de rechterwang, en materiaalschade aan de neus en kin. De linkerkant van het hoofd heeft restauraties in het onderste deel van de wang, evenals de oog en het haar. Het behoudt een oude verbuiking aan de achterkant van het hoofd, vierkant van vorm en met resten van een ijzeren anker in het centrale gebied.

OORSPRONKELIJK: Privécollectie, Parijs, Frankrijk. 1960–1970.

BESCHRIJVING:
tt
Nero Claudius Drusus, beter bekend als Drusus de Jongere of de Minder om hem te onderscheiden van zijn oom, Drusus de Oudere, was de zoon van keizer Tiberius en zijn eerste vrouw, Vipsania, en werd geboren rond 15 v.Chr. Oude bronnen presenteren hem als een bekwame militair commandant, hoewel hij werd bekritiseerd vanwege zijn arrogantie, zijn losbandige privéleven en, vooral, vanwege zijn wreedheid, wat tot uiting kwam in een bijzondere voorliefde voor spektakels met bloedvergieten. Achter zijn schijnbare bescheidenheid schuilde een uitdagende houding die hem meerdere keren tot botsingen met de Senaat leidde. Hij werd in 15 na Christus benoemd tot consul nadat hij een rebellie in Pannonië had neergeslagen, en in 19 na Christus, na de dood van zijn halfbroer Germanicus, zijn eeuwige rivaal, werd hij erfgenaam van de Troon. Kort daarna werd hij vermoord, in 23 na Christus, 'door een criminele overeenkomst tussen zijn vrouw Livilla en Sejanus', volgens Suetonius; Lucius Aelius Sejanus, vertrouweling van Tiberius en een pretendent op de keizers troon, verleidde eerst de vrouw van Drusus en later, met haar hulp, vergiftigde hij hem. Voordat hij in ongenade viel in 31, nadat hij de machtigste man van het Rijk was geworden, vermoorde Sejanus ook andere erfgenamen van de troon, waaronder Germanicus, een van Drusus de Jongere's zonen.

Dit portret toont de karakteristieke kenmerken van Drusus de Jonge: een lage, naar achteren gebogen voorhoofd, opvallende wenkbrauwen, een groot, lang, adellijk neus, ondanks de typische fout aan de top, dunne lippen met de onderste teruggetrokken, een naar achteren geduwde kin, grote ogen en haar gekamd naar voren. Het is uitgevoerd in de stijl die typisch is voor de tijd van Tiberius (14-37), met een classicistische bewerking van de krullen en een koude, afwezige uitdrukking op het gezicht. De haardracht is typisch voor de Julio-Claudische dynastie, met licht golvende lokken die naar voren gekamd zijn. De haarfranje is doorlopend, bestaande uit regelmatige lokken en vormt een egale lijn over het voorhoofd, waardoor het grotendeels verborgen blijft. De zijwaartse scheiding is kort en licht gekroesd. De krullen haar, individueel gekerfd, buigen zich naar de rechter slaap, behalve de laatste vijf aan de linkerkant van het gezicht, die in de tegenovergestelde richting gekamd zijn. Op de rest van het hoofd zijn de lokken dikker, en achteraan lijken ze met minder precisie gewerkt, omdat ze uit het zicht zouden zijn. Dit soort kapsel is typisch voor de tijd van Tiberius en Caligula (37-41). Bij de opvolger van laatstgenoemde, Claudius (41-54), zullen mannelijke kapsels andere trends volgen. Het vindt zijn oorsprong in het Romeinse Republiek, maar het is tijdens het bewind van Tiberius dat de lokken langer worden en meer opvallen in de beeldhouwkunst.

Voor zover men kan beoordelen, is dit een portret dat opmerkelijk realistisch is en aandacht besteedt aan de onregelmatigheden van het gezicht en de effecten van de tijdsgeest. De grote ogen zijn uitgewerkt met expressieve golvende lijnen en de oogleden springen eruit vanwege hun volume, zowel de bovenste als de onderste. De beeldhouwer heeft nauwkeurig, maar zonder te overdrijven, anatomische details weergegeven die ver afstaan van het klassieke ideaal, zoals de wallen onder de ogen, de versterkte nasolabiale plooi en het uitgesproken volume van de mond, inclusief zeer markante hoeken en de teruggetrokken onderlip, kenmerkend voor de portretten van Drusus de Jongere. De neus, nu verslechterd, behoudt nog steeds de dikke neusgaten die kenmerkend zijn voor de havikneus van dit personage. In de Napolitaanse stad Sessa Aurunca bevindt zich een heel gelijkend portret van Drusus de Jongere (fig. 1), gedateerd tussen de jaren 23 en 37, waarmee dit stuk zeer Preciese details deelt, zoals de prominente maar sierlijk uitgehouwen supraciliaire boog, met de nadruk op de doordringende ogen, de lichte bolling in het midden van het voorhoofd of de vorm van het kapsel, met de haarlijn die een zachte M vormt en eindigt in korte zijkanten, met alle krullen gericht naar de rechter slapen, behalve de laatste vijf aan de andere zijde.

Het prototype van het officiële portret van Drusus de Jongere werd gemaakt na de troonsbestijging van zijn vader, in het jaar 14. Ongeveer dertig exemplaren zijn bewaard gebleven, meest gemaakt tijdens het bewind van Tiberius, hoewel er ook latere voorbeelden bekend zijn, zoals een buste in Madrid uit de tijd van Caligula (fig. 2). De onmiskenbare kenmerken die ons in staat stellen zijn portretten te identificeren, zijn die typisch voor de directe afstammelingen van Livia, de vrouw van Augustus; het is mogelijk dat deze familiekenmerken ertoe leidden dat ze in zijn portretten werden benadrukt, zonder te streven naar idealisering. Aan de andere kant kan de realisme van zijn gelaatstrekken worden geïnterpreteerd als een eerbetoon aan de republikeinse traditie van de Claudische gens, de patriciërsfamilie waartoe hij behoorde. Volgens het door Boschung vastgestelde schema zijn er vier types portret van Drusus de Jongere, die voornamelijk verschillen in details van het kapsel en in een grotere of kleinere realisme. Het eerste is het Luni-type (fig. 3), dat sinds het jaar 14 wordt gebruikt en gekenmerkt wordt door een driehoekig gezicht dat lichtjes naar rechts helt, evenals door een specifieke rangschikking van de lokken die het voorhoofd bedekken, zeer dynamisch. Het tweede type, het Béziers-type (fig. 4), werd van hetzelfde jaar tot ongeveer 22 gebruikt en wordt gekenmerkt door een laag, trapeziumvormig voorhoofd en haar dat naar de centrale as van het gezicht is gekamd, met twee lokken die samenkomen over de binnenste traankanaal van het rechteroog. Het derde type, en het breedste, is het Leptis Magna-type (fig. 5), dat de modellen volgt van de portretten van Marcus Agrippa, de grootvader van Drusus, en waarschijnlijk postuum is ontwikkeld voor de talrijke eretentoonstellingen die aan hem werden gewijd in heel het Keizerrijk na 23. Het is een type gekenmerkt door een gezicht met zachtere wangen en kaaklijn, met een grotere algemene idealisering, en door een kortere voorhoofdfranje in het midden, waardoor het voorhoofd wordt vrijgemaakt. Het onderzochte stuk zou overeenkomen met de vierde formule, die het Louvre 1240-type wordt genoemd op een portret in Parijs (fig. 6). Het werd gemaakt ter viering van de triomfantelijke terugkeer van Drusus uit Illyrië aan het einde van het jaar 22, en wordt gekenmerkt door een bijzondere nadruk op de gelijkenis van het personage met zijn vader, evenals door de lokken die het voorhoofd omlijsten, eenduidig gekerfd naar rechts, behalve enkele afwijkende lokken boven het linker oog. Een portret van dit vierde type wordt bewaard in het Nationaal Archeologisch Museum in Madrid, gedateerd tussen de jaren 22 en 27, dat vooral dicht bij het onderzochte stuk ligt (fig. 7).

Het Romeinse portret ontstond in de Republikeinse periode met een dubbel aspect. Enerzijds werden openbare afbeeldingen gemaakt die erop gericht waren illustere burgers te eren, een soort portret die zijn formele en conceptuele oorsprong vindt in Griekenland. Anderzijds waren de maiorum immagines portretten van voorouders die tijdens begrafenissen werden tentoongesteld en later in gesloten ruimtes werden bewaard, die alleen op speciale gelegenheden werden geopend. De maiorum immagines zijn puur Italiaanse kunstvormen, rechtstreeks afgeleid van de eerdere wasachtige dodenmaskers en hebben hun oorsprong in de Etruskische vooroudercultus. Daarnaast waren ze over het algemeen alleen buste en hoofden, terwijl ereportretten meestal levensgroot waren, aangezien ze de Griekse opvatting van het lichaam als geheel weergeven, elk van zijn delen onlosmakelijk verbonden met de anderen. Onder de Romeinen bestond echter het idee dat de persoonlijkheid van een man geconcentreerd was in zijn hoofd, zodat dit voldoende was om zijn individualiteit te vertegenwoordigen.

Aanvankelijk hadden alleen patriciër families het ius imaginum, dat wil zeggen het recht om deze portretten van hun voorouders in hun woningen te bewaren. Hun status werd weerspiegeld in hun collecties afbeeldingen; hoe talrijker en illusterder deze waren, hoe respectabeler ze waren. In feite symboliseerde en toonde de verzameling familiportretten de continuïteit van de deugden binnen de familie aan. Later werd het privilege van het ius imaginum uitgebreid tot families met een voorname voorouder, de zogeheten nobiles. Tot slot, vanaf de tijd van Augustus, werd het recht om deze portretten te maken en te bewaren uitgebreid tot de hele samenleving, inclusief vrijgelatenen en burgers.

De tijd van Sulla (88-80 v.Chr.) was die waarin het begin werd ingeluid van het Romeinse republikeinse portret, volgend op de definitieve formele scheiding van het Griekse Hellenisme. Het was het moment waarop de afgietsels van de voorouders begonnen realistisch te worden, weggaand van het Griekse naturalistische model. Na de hervormingen van de Gracchen (133-123 v.Chr.) en de Social War (91-88 v.Chr.), een conflict dat ontstond door de aanspraak op burgerrechten door de bondgenoten van Rome, ontwikkelde zich een periode van verheerlijking van patricische deugden en tradities, altijd gericht op het concept van de gens, het sociale systeem dat patricische families groepeerde rondom gemeenschappelijke illustere voorouders. Het portret wordt dus op sociaal en politiek vlak essentieel, niet alleen op eretitelniveau, maar ook op privégebied, omdat het die afstamming vertegenwoordigt die de patriciër maakt wie hij is.

De stijl van het Romeinse Republikeinse portret is droog en nauwgezet, met een huid die getekend is door de jaren en de zware leefomstandigheden, en weerspiegelt vaak een trotse, bijna minachtende uitdrukking. Het zijn daarom modellen die zich lijken bewust af te wenden van de Griekse invloed, van diens elegantie en geïdealiseerde naturalisme. Daarom wordt het portret uit de Republikeinse periode beschouwd als een duidelijke Romeinse creatie. Echter, de verspreiding van de Neo-Attische mode aan het eind van de 1e eeuw v.Chr. leidde ertoe dat de hogere klassen geleidelijk dit soort portretten verlieten, die desondanks voortbestonden onder degenen die de patricische klasse imiteerden in hun grafmonumenten. Ten slotte zal de tijd van Augustus, met de verandering van era, de definitieve omslag bepalen naar een minder uitdrukkingsvol classicisme, dat stilistisch publieke en privéportretten zal combineren. Met de voortschrijdende tijd zal het verschil tussen beide types portret weer opduiken, de ene uitdrukkingvol en met een realistische tendens, en de andere geïdealiseerd, van Hellenistisch Grieks erfgoed. Dit is het geval bij dit portret van Drusus de Jonge, dat bewust de realistische esthetiek van de republiek oproept om de oudheid en nobelheid van zijn afkomst te benadrukken.

BIBLIOGRAFIE:

BIANCHI, R. Roma: de kunst centraal in de macht (van de oorsprong tot de tweede eeuw na Christus). RCS. 2005. - BOSCHUNG, D. “De beeldtypen van de keizerfamilie van de Julisch-Claudische dynastie: een kritisch onderzoeksrapport”, in JRA 6, 1993. Blz. 62-63.
- FEJFER, J. Romeinse portretten in context. Walter de Gruyter. 2008.
- HUFFMAN, A.M. "Serveer het ze heet": een nieuw marmeren portretkop van Drusus Minor in het Cleveland Museum of Art en vragen over identiteit, typologie en herkomst, in ARTH 512, 2016.
- KISS, Z. L'iconographie des princes Julio-Claudiens au temps d'Auguste et de Tibère. Éditions Scientifiques de Pologne. 1975.
POLLINI, J., ed. Romeinse portretkunst: afbeeldingen van karakter en deugd. Catalogus van de tentoonstelling gehouden in de Fisher Gallery in Los Angeles. Universiteit van Zuid-Californië. 1990.
ROSE, C.B. Dynastische herdenking en keizerlijke portretkunst in de Julio-Claudische periode. Cambridge University Press. 1997.

PARALLELLEN:

Figuur 1 Drusus de Jongere. Romeins Rijk, circa 23–37 na Christus. Marmer, 35 cm hoog. Voorheen Cleveland Museum of Art, teruggebracht naar Italië in 2017, nu Museo Civico di Sessa Aurunca.

Figuur 2 Drusus de Jonge. Romeinse Rijk, ca. 37-41 na Christus. Marmer, 60,8 cm hoog zonder sokkel. Museo del Prado, Madrid, inventarisnummer E000342.

Fig. 3 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 14-23 n.Chr. Marmer, 208 cm hoog, volledige gereconstrueerde standbeeld. Museo Nazionale di Antichità, Parma (Italië), inv. 1952,833.

Fig. 3 Drusus de Jonge. Romeinse Rijk, ca. 14-23 n.Chr. Marmer, 208 cm hoog van het volledig gereconstrueerde standbeeld. Museo Nazionale di Antichità, Parma (Italië), inv. 1952,833.

Fig. 4 Drusus de Jonge. Romeinse Rijk, ca. 14-37 n.Chr. Marmer, 34 cm hoog. Museum van Cádiz, inv. CE07442.

Figuur 5 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 14-23 na Christus. Marmer, 87 cm hoog. Museo del Prado, Madrid, inventarisnummer E000200.

Fig. 6 Drusus de Jonge. Romeinse Rijk, ca. 23-37. Marmer, 48,5 cm hoog. Musée du Louvre, Parijs, inventarisnummer Ma 1240.

Figuur 7 Drusus de Jongere. Romeinse Rijk, ca. 22-27 na Chr. Marmer, 50 cm hoog. Nationaal Archeologisch Museum, Madrid, inventarissnummer 2731.



Opmerkingen:
- Het stuk wordt geleverd met een echtheidscertificaat.
- Het stuk bevat een Spaanse exportvergunning.
- De verkoper garandeert dat hij dit stuk heeft verworven volgens alle nationale en internationale wetten met betrekking tot het eigendom van cultureel erfgoed. Herkomstverklaring gezien door Catawiki.


Hét online veilinghuis voor jou!

Catawiki is het meest bezochte online platform in Europa voor bijzondere objecten geselecteerd door experts, en biedt wekelijks meer dan 65.000 objecten aan voor de veiling. Het is onze missie om onze klanten een spannende en probleemloze ervaring te bieden bij het kopen en verkopen van bijzondere, moeilijk te vinden objecten.


Waarom Catawiki?

Lage veilingkosten

Al onze objecten zijn gecontroleerd door onze 240+ experts

24/7 meebieden in onze app.

Bieden is uitsluitend mogelijk op de website van Catawiki. Maak eenvoudig een gratis account op de website aan en biedt direct mee!

Kavel omschrijving


Biedingen zijn alleen geldig via de website van Catawiki.