Om een sextant te gebruiken voor navigatie op zee, begin je met het afstellen van het instrument zodat het goed in de hand ligt. Vervolgens richt je het op een hemellichaam (zoals de zon of een ster) en neem je de meting van de hoek tussen dat hemellichaam en de horizon. Dit doe je door de verrekijker van de sextant naar het hemellichaam te richten, terwijl je naar de horizon kijkt door de schaal op het apparaat. Door nauwkeurig deze hoeken te meten, kun je later, in combinatie met tijdwaarneming, je positie op zee bepalen.
Een sextant heeft verschillende belangrijke onderdelen, zoals de verrekijker, de gradenboog, de zonnerichtingstang en het dorpel. De verrekijker helpt je om het hemellichaam dat je wilt meten in beeld te brengen. De gradenboog is waar je de hoekmeting kunt aflezen. De zonnerichtingstang maakt het mogelijk om de positie van het hemellichaam ten opzichte van de horizon vast te stellen, en de dorpel helpt bij het stabiliseren van het instrument tijdens het meten.
Om effectief met een sextant te kunnen werken, is het belangrijk om enige basiskennis van astronavigatie te hebben. Je moet begrijpen hoe je hoeken correct interpreteert en hoe je de metingen kunt omrekenen naar je geografische positie. Daarnaast vereist het gebruik van een sextant een bepaalde mate van handigheid en precisie, omdat kleine fouten in de meting grote gevolgen kunnen hebben voor je navigatie. Regelmatige oefening helpt om deze vaardigheden te verbeteren.
Een sextant verschilt van andere navigatie-instrumenten doordat het een mechanisch apparaat is dat metingen maakt op basis van de hoeken tussen hemellichamen en de horizon. Andere navigatie-instrumenten, zoals GPS, gebruiken technologie en satellietgegevens om je locatie te bepalen. Een sextant is echter onafhankelijk van elektronische middelen en kan dus nuttig zijn als er geen elektriciteit of technologie beschikbaar is, wat het een betrouwbaar instrument maakt, vooral in onvoorspelbare situaties op zee.
Het leren gebruiken van een sextant is belangrijk omdat het je een dieper begrip geeft van de astronavigatie en je in staat stelt om onafhankelijk navigeren. Zelfs in een tijdperk van moderne technologie kan het gebruik van een sextant een levensreddende vaardigheid zijn. Bovendien helpt het je om beter te begrijpen hoe navigatie werkt en kan het je zelfvertrouwen op zee vergroten, vooral in situaties waarin moderne hulpmiddelen falen.