De belangrijkste functies van strafrecht zijn het beschermen van de samenleving, het straffen van overtredingen, en het bieden van rechtvaardigheid voor slachtoffers. Strafrecht fungeert als een afschrikmiddel, door te laten zien dat er consequenties zijn voor crimineel gedrag. Daarnaast moet het ook rehabilitatie bevorderen, zodat criminelen een kans krijgen om hun gedrag te veranderen.
Een strafproces in België begint meestal met een onderzoek, gevolgd door de indiening van de klacht bij de rechtbank. Tijdens de zitting worden zowel de aanklager als de verdediging gehoord. Bewijs wordt gepresenteerd, en getuigen kunnen worden opgeroepen. Uiteindelijk oordeelt de rechter of de verdachte schuldig is of niet, en indien schuldig, welke straf opgelegd wordt.
De officier van justitie speelt een cruciale rol in het strafproces als vertegenwoordiger van de staat. Hij of zij is verantwoordelijk voor het vervolgen van strafbare feiten en het waarborgen dat de rechtsgang eerlijk en rechtvaardig verloopt. De officier verzamelt bewijs, beslist of er voldoende gronden zijn voor vervolging, en vertegenwoordigt de maatschappij in de rechtszaal.
Een verdachte heeft tijdens een strafproces verschillende rechten, waaronder het recht op een eerlijk proces, het recht op verdediging en het recht om te zwijgen. Het is belangrijk dat de verdachte goed geïnformeerd is over de beschuldigingen en toegang heeft tot juridische bijstand om zijn of haar belangen te beschermen.
Bij de verzameling van bewijs in een strafrechtelijke zaak worden verschillende middelen gebruikt, zoals getuigenverklaringen, documenten, en forensisch bewijs. Het bewijs moet worden gepresenteerd aan de rechter tijdens de zitting, waarbij de verdediging de mogelijkheid heeft om dit bewijs te betwisten. De rechter beoordeelt vervolgens de toelaatbaarheid en relevantie van het bewijs in het kader van de zaak.