In het dwaallicht komen verschillende thema's aan bod, zoals identiteitszoektocht, de zoektocht naar liefde en de vriendschap tussen mensen van verschillende achtergronden. Het verhaal speelt zich af in een multiculturele context, wat leidt tot een soort van culturele clash, waarbij Frans Laarmans terechtkomt in de wereld van de 'Afghaanse' zeelui. Dit laat zien hoe vooroordelen en misverstanden kunnen ontstaan, wat ons aanzet tot nadenken over onze eigen aannames.
Het dwaallicht heeft een belangrijke invloed gehad op de Vlaamse literatuur door de unieke vertelstijl van Willem Elsschot en de diepgang van zijn personages. Elsschot weet op een subtiele manier humor en drama te combineren, wat niet alleen zijn eigen werk, maar ook dat van latere Vlaamse auteurs inspireerde. Het vermogen van Elsschot om alledaagse situaties om te vormen tot betekenisvolle verhalen is iets waar veel schrijvers naar opkijken.
Frans Laarmans is een verwarde maar sympathieke figuur wiens zoektocht naar zichzelf en naar verbinding met anderen ons veel leert over menselijkheid. Door zijn interacties met de zeelui en zijn worsteling om hen te helpen, laat hij zien hoe belangrijk het is om open te staan voor anderen, ongeacht hun achtergrond. Zijn ervaringen herinneren ons eraan dat iedereen het recht heeft om gezien en gehoord te worden.
Het dwaallicht geldt als een belangrijk werk binnen de Belgische literatuurgeschiedenis, omdat het niet alleen een mooie representatie is van de Vlaamse identiteit, maar ook de uitdagingen van de moderne tijd belicht. Het boek verkent de thema's van vervreemding en culturele diversiteit, wat het bijzonder relevant maakt, zelfs vandaag de dag. Bovendien benadrukt het de kunst van het vertellen zelf, iets dat Elsschot meesterlijk beheerst.
Het dwaallicht onderscheidt zich van andere werken van Willem Elsschot door zijn focus op de multiculturele aspecten van de samenleving. Terwijl zijn andere werken vaak draaien om economische thema's of de bekende Brusselse bourgeoisie, voert het dwaallicht ons in een andere richting. Het gebruik van een humoristisch perspectief op een serieuze situatie geeft het zowel een luchtige als een diepere laag, wat het boek een uitdagende, maar tegelijkertijd vermakelijke leeservaring maakt.