Het boek Ciske de Rat behandelt verschillende thema's zoals opgroeien, verwaarlozing, en de zoektocht naar identiteit. Ciske komt uit een moeilijke thuissituatie en moet zijn weg zien te vinden in de wereld om hem heen, wat leidt tot situaties die zowel komisch als ontroerend zijn.
De belangrijkste personages zijn Ciske zelf, meester Bruis, en Ciske’s moeder. Ciske is een slim, maar opstandig jongetje dat vaak in de problemen komt. Meester Bruis is de leraar die probeert om Ciske op het rechte pad te leiden, en Ciske’s moeder is een cijferende, maar liefdevolle vrouw die haar kind niet altijd de aandacht kan geven die hij nodig heeft.
Ciske de Rat speelt zich af in de jaren '20 van de vorige eeuw, een tijd waarin de sociale omstandigheden heel anders waren. De armoede en de klassenverschillen worden sterk belicht in het boek, wat de keuzes van Ciske en zijn vrienden beïnvloedt. Dit geeft het verhaal ook een historische context die soms raakt aan de sociaal-maatschappelijke thema's van ons huidige leven.
Ciske de Rat is een klassieker omdat het zo herkenbaar is voor veel jongeren. De worstelingen en triomfen van Ciske zijn zeitlos en blijven resonerend voor nieuwe generaties. De combinatie van humor, emotie en de uitbeelding van de jeugdige rebelsheid maakt het verhaal tijdloos, zelfs decennia na publicatie.
Van het verhaal van Ciske de Rat kun je leren over de waarde van vriendschap, de impact van opvoeding en hoe belangrijk het is om jezelf te zijn, ook al is dat soms moeilijk. Ciske leert voor zijn daden verantwoording nemen en zoekt uiteindelijk naar manieren om zijn leven te verbeteren, wat inspirerend kan zijn voor jong en oud.