Wagner's muziek gaat vaak over thema's zoals liefde, macht en verraad. Zijn werken zijn doordrongen van mythologische elementen en historische verhalen, waarbij hij vaak de emoties van de personages centraal stelt. Dit laat het publiek niet alleen naar de muziek luisteren, maar ook meevoelen met de verhalen.
Wagner revolutioneerde de opera door het gebruik van een doorlopend muzikale structuur in plaats van de traditionele aria- en recitatiefvormen. Hij introduceerde het idee van de muziekdramatiek, waarbij muziek en tekst samen één verhaal vertellen, wat resulteert in een intensere ervaring voor het publiek. Zijn lange werken, zoals de cyclus der Nibelungen, zijn hier een goed voorbeeld van.
Enkele van Wagners bekendste opera's zijn 'Der Ring des Nibelungen', 'Tristan und Isolde' en 'Die Meistersinger von Nürnberg'. Deze opera's zijn niet alleen muzikale meesterwerken, maar ook diepgaande studies van menselijke emoties en conflicten, waardoor ze al eeuwenlang geliefd zijn.
Wagners unieke benadering van muziek en drama komt voort uit zijn streven naar totale kunst, oftewel 'Gesamtkunstwerk'. Hij geloofde dat alle kunsten - muziek, poëzie, dans en decorontwerp - hand in hand moesten gaan om een compleet artistiek werk te creëren. Dit resulteert in een meeslepende ervaring die de toeschouwer volledig in het verhaal zuigt.
Wagner heeft een grote invloed gehad op veel latere componisten, zoals Gustav Mahler en Arnold Schoenberg. Zijn innovaties op het gebied van harmonieën en orkestratie hebben een blijvende impact gehad op de klassieke muziek. Bovendien is zijn idee van de 'leidmotif' - een herkenbaar muziekthema dat aan een personage of idee is gekoppeld - een techniek die nog steeds in moderne muziek en film wordt toegepast.